Zwerfafval

Deze foto heb ik onlangs gemaakt tijdens een wandeling met onze kinderen door de wijk. Ik erger me dan veelvuldig aan het vele zwerfafval dat overal te vinden is. Met de regelmaat van de klok zie je ook winkelwagentjes liggen tussen de bomen of in perkjes. Ook vuurwerkresten die maar blijven liggen omdat de afstekers te beroerd zijn deze op te ruimen. Moet ik het allemaal maar beschouwen als een maatschappelijk geaccepteerd fenomeen?

Klinkhamer Af

Toen de Kameleon-serie werd verfilmd was dit voor mij persoonlijk een grote deceptie. Vrijwel alles wat ik in mijn jarenlange fantasie gestalte had gegeven is door regisseur Steven de Jong vakkundig om zeep geholpen. Er was vrijwel niets meer over van mijn eigen hersenspinsels. Tot overmaat van ramp had meneer de Jong in zijn wijsheid besloten de rol van vader Klinkhamer aan hem zelf toe te kennen.

Fout, fout en nog een keer fout! Er kwam maar één iemand in aanmerking voor de rol van smid Klinkhamer. Dat was Grote Gert, een uit de klei getrokken boerenzoon uit de bovenrand van Friesland. Uit een dorp waar naar z’n eigen oordeel de tweedeling bestond uit fijn en grof. Hij behoorde zelf tot de laatste categorie. Grof als niet-kerkelijk en tevens grof als kenmerk voor z’n lichaamsbouw. Deze geblokte man leek fysiek in alles op hoe ik me de vader van de olijke tweeling Hielke en Sietse had voorgesteld. Ik zie nog z’n grote handen die in staat waren het ijzer, zonder tussenkomst van technische hulpmiddelen, te buigen in alle gewenste vormen. De natuur had hem getooid met een weelderige dos blonde krullen van waaronder hij de wereld ongecompliceerd op zich af liet komen.

Toen ik in 1985 met werken begon leerde ik hem kennen. Per toerbeurt was hij de chef van één van de drie ploegen waarvan ik deel uitmaakte. Vanaf het eerste moment dat ik hem zag wist ik het. Dit is ‘em... smid Klinkhamer in levende lijve. Ik maakte het voor mijzelf visueel. Ik zag hoe hij vol passie het aambeeld zou geselen met een gigantische voorhamer. Maar de verfilming liet maar op zich wachten. In 2003 was daar toch nog sprake van een rolprent. Maar eigenlijk was Gert al te oud om geloofwaardig de vaderrol op zich te nemen.

Maar toch… stel dat ik hem persoonlijk had aangemeld bij Steven de Jong? Maar tegelijkertijd besef ik ook dat een uitverkoren status heel ver weg zou zijn geweest. Want het belangrijkste aspect van acteren is nu éénmaal het goed kunnen invoelen, inleven van een personage in een bepaalde omstandigheid. En daar zat hem nou net de kneep. Dat dit niet Gert’s sterkste punt was illustreert wellicht de volgende gebeurtenis…

Ergens achter in de middag rijdt een auto langzaam het terrein op van het destructiebedrijf waar ik werk. Normaal heb ik hier geen zicht op want mijn werkzaamheden als operator spelen zich vooral binnen af. Maar deze keer is mijn taak het assisteren van de wagenlosser. Een grote berg slachtafval en kadavers ligt in de bunkers te wachten op verwerking. Vanuit de zogenaamde ontvangsthal zie ik het voertuig naderen. Nu is het niet toegestaan dat personenwagens het bedrijfsterrein betreden. Gert heeft het in de smiezen en met zeven-mijls-stappen treedt hij nader. Zijn grote, brede rechterhand gaat de lucht in en daarmee sommeert hij de chauffeur halt te houden.

Het raampje aan de bestuurderszijde gaat langzaam open. Op afstand zie ik hoe Gert in gesprek raakt en vervolgens in de richting wijst waar ik mijn werk uitvoer. De auto wordt in z’n achteruit geschakeld en komt de hal binnenrijden. De achterlampen lichtten fel op ten teken dat de rit z’n eindpunt heeft bereikt. Een al wat oudere man stapt uit en is op weg naar het kofferdeksel om deze te openen. Op de bijrijdersplek ontwaar ik een vrouwspersoon die haar hoofd heeft omgedraaid om kennis te nemen van wat er gaat gebeuren. Opeens wordt het me helemaal duidelijk als ik een hond zie liggen. Ik ben getuige van klein persoonlijk drama.

Deze mensen hebben hun dierbare viervoeter verloren. Jarenlang zijn ze onafscheidelijk geweest. En nu is het definitieve moment daar. Door zelf hun geliefde huisdier te komen brengen hebben ze het moment nog wat weten uit te stellen. Als laatste eerbetoon zijn ze nu samen hier. Waarschijnlijk is de afstand tussen thuis en deze kille plek zwijgzaam door hun afgelegd. Ik voel helemaal wat er in hun omgaat en kijk eerbiedig toe. Ik verwacht dat Gert een plek gaat aanwijzen. Dat hij zachtjes tegen de man zal zeggen hun overleden huisvriend daar maar neer te leggen. Dat hij dan later, als ze weg zijn, zal zorgen voor een gepaste afhandeling.

Maar nee… het loopt anders. Gert pakt de levensloze hond bij z’n beide achterpoten en jonast deze met een boog in één van de bunkers. De doffe plof galmt nog even na. Als extra service is hij nog wel bereid om de achterklep te sluiten. Met wederom dezelfde grote stappen is hij alweer weg. Daarbij mij, en wat ik veronderstel, het echtpaar verbouwereerd achterlatend. Het woord piëteit komt blijkbaar niet in z’n woordenboek voor. Hier begon me duidelijk te worden dat hij werkelijk tekort zou schieten als acteur. Voor mij was dan ook Grote Gert Klinkhamer af.

(De naam Gert is gefingeerd... hij heet werkelijk Bert) :-)

Een Lot Uit De Loterij

In één van mijn favoriete Thin Lizzy songs Cold Sweat, komt de volgende tekst voor:

They say chances on the outside
Are looking pretty slim
I feel so lucky on the inside
I feel I'm gonna win

Dit geeft wel aardig weer wat mensen die aan gokken dan wel loterijen meedoen voelen. Onlangs las ik een interessant artikel hierover in het januari-nummer 2010 van het blad Psychologie Magazine. Wat we natuurlijk al wisten wordt hierin nog eens wetenschappelijk bevestigd. Het meedoen aan loterij met een gigantische jackpot is bij voorbaat een zaak van weggesmeten geld. Statistisch gezien is de kans zo klein dat je beter elke maand de inleg opzij kunt leggen. Dan heb je na jaren nog een aardig potje om iets leuks te doen.

Verder kwam in het artikel naar voren dat veel mensen zich door diverse redenen veel meer kans toedichten dan dat ze in werkelijkheid hebben. I feel i’m gonna win dus, zonder dat daar goede aanwijsbare redenen voor zijn. Je psyche raakt beïnvloed en zegt dat je uiteindelijk wel het grote moment eens gaat beleven. Als je maar lang genoeg meedoet.

Bijna dagelijks voltrekt het volgende zich bij het begin van de werkdag. Een collega komt binnen, wenst mij een goedemorgen en vervolgt: "Jolmer… nog 15 dagen!". Hij bedoeld te zeggen dat over 15 dagen de volgende trekking van de staatsloterij is. Dan worden als z’n dromen waar. En niet alleen die van hem. Hij fungeert als een soort van bookmaker voor nog 9 andere collega's. Samen vormen ze een coöperatie met als hoofddoel het winnen van een gigantische miljoenenprijs.

De voorpret bestaat dan ook uit de fantasie de vrije loop te geven. Om bestemmingen te zoeken voor het geld als het grote moment daar is. De één zal direct mijn collega af zijn en de ander weet nog niet op welk moment te stoppen met werken. Maar dat er het één en ander in hun bestaan zal veranderen is wel duidelijk. Ik hoop voor hen dat ze nog eens als collectief voor de deur van het hoofd personeelzaken mogen staan. Dat ze één voor één naar binnen gaan om de voorgedrukte ontslagbrief, snel voorzien van de datum, daar met een smak op tafel te gooien.

Ik heb helemaal niets met deze materie. Ik ben meer van het behoudende soort. Van het type dat liever geld op een spaarrekening zet dan zich te storten op de aandelenmarkt. Waar dat toe kan lijden hebben we een jaar of wat geleden mogen aanschouwen. Alhoewel ik nu ook bedenk dat traditionele spaarvormen niet geheel risicoloos zijn. Daar kunnen DSB gedupeerden alles over vertellen. Wie niet steelt, wint of erft, blijft werken tot hij sterft luidt het gezegde. Ik heb nog wel een poosje te gaan met werken.

Eerlijke Handel

Gisteravond ben ik naar een zogenaamde winterlezing geweest georganiseerd vanuit de GKV-Ede Zuid over het onderwerp Eerlijke Handel. Deze avond was de tweede uit een serie van vier met als thema 'Globalisering... en wij?'

Bij de vorige was de bekende weerman Reinier van den Berg uitgenodigd om te komen spreken over de klimaatsverandering en de gevolgen hiervan. Speciale spreker voor deze avond was Jan Huijgen aangekondigd als boer en filosoof.

Als ondernemer runt hij de Eemlandhoeve te Bunschoten. In plaats van de traditionele manier van schaalvergroting heeft hij in verleden gekozen voor een andere manier van landbouw bedrijven. En hierover kwam hij vertellen met veel passie en humor.

Hij gaf aan dat globaal gezien 20% van de mensen op onze aardbol (lees het rijke westen) 80% van de grondstoffen consumeren! Verder gaat er van de prijs van veel produkten in de winkel er maar 20% naar degene die het verbouwt/produceert. De resterende hoeveelheid gaat vooral op aan verpakking, vervoer en de (tussen)handel

Kernpunt van Huijgen’s betoog is eigenlijk dat het fout zit met de prijsopbouw van veel produkten zoals bijvoorbeeld die in de supermarkt. Door schaalvergroting en fusies kunnen supermarktketens de markt domineren. Door middel van wurgcontracten betaalt de zwakste schakel in het geheel letterlijk de prijs hiervoor.

Voor een boer of producent van een product is het dan ook vaak slikken of stikken. Terwijl de winstmarge vrijwel in zijn geheel gaat naar aandeelhouders van de handelsondernemingen. Om dit te doorbreken, dichtbij en ook veraf, is er een nieuwe manier van denken en handelen nodig.

Huijgen trok de parallel met geloven. De verbinding tussen de dogmatiek (kennis) en de ethiek (handelen) is de spiritualiteit. De schakel voor het veranderen van ons consumptiegedrag is dan ook passie. We hebben kennis over produkten en hoe ze tot stand komen. Door middel van verbazing of woede over bepaalde praktijken kunnen we tot een veranderd handelen komen.

Dit hoeft niet direct rigoreus maar kan ook klein beginnen door van bepaalde produkten de fair trade variant aan te schaffen. In ieder geval moet er transparantie komen hoe de prijs van een product is opgebouwd betoogde Huijgen. Op die manier kan iedereen weloverwogen keuzes maken.

Het was voor mij een inspirerend verhaal dat voldoende stof geeft tot verder na- en doordenken.

De Actie Van Milko Pieren

Streekderby’s zijn aparte wedstrijden. Een streekderby in het kader van de beker is nog specialer. We schrijven 29 november van het jaar 1995. Cambuur moet thuis aantreden tegen mijn geliefde SC Heerenveen.

Collega Reinder had een toegangskaart voor mij geregeld. Als die-hard van de hoofdstedelijke club had hij op het zwaaien met z’n seizoenskaart een fiks aantal entreebewijzen voor deze wedstrijd kunnen bemachtigen. En eentje was er voor mij. Het werd een aparte belevenis moet ik bekennen.

Daar zat ik dan… tussen hem en z’n vader in. Verder nog geflankeerd door moederlief, zus met vriend en een aantal broertjes. “Als Heerenveen gaat scoren, waag het dan niet om te gaan juichen… je gaat tegen de grond” kreeg ik van mijn collega te horen. Ik deed veiligheidshalve de aanname dat het grappig bedoeld was en probeerde iets van een glimlachje bij hem te ontdekken.

Vader begon al direkt na de aftrap te schelden op alles wat maar met tegenstander Heerenveen te maken had. Hij wende zich zo nu en dan wel eens tot mij, zei iets van "sorry", maar vervolgde dan weer onverstoorbaar z’n tirade. Rondom mij, in het thuisvak, hoorde ik dingen die ik zeker niet in mijn gereformeerde opvoeding had meegekregen.

En dat was nog maar zwak uitgedrukt. Daar waar de vader z’n scheldkannonade enkel richtte tot de tegenpartij, hoorde ik om mij heen ook een aanhoudend gekanker op eigen spelers. “Hé kale… heb je stront in je ogen?” was nog sterk eufemistisch vergeleken bij wat mij verder ter ore kwam. Maar dit leek langs Richard Goulooze heen te glijden.

Van het wedstrijdverloop weet ik eigenlijk niet zo veel meer. Bijna 15 jaar na dato willen m’n hersencellen het niet meer zo goed reproduceren. Wel is nog steeds probleemloos oproepbaar De Actie van Milko Pieren. Deze stond aan de basis voor het winnende doelpunt in de verlenging. Marcel Keizer’s naam ging de boeken in, hij legde tenslotte de bal achter de Heerenveengoalie.

Maar het was Milko die in een fractie van een seconde een ronduit geniaal plan bedacht. Het was Milko die op dat moment ook in staat bleek het ten uitvoer te brengen. Het was Milko die het heel even gegund was de schoenveters van Zinédine Zidane aan te raken.

Een merkwaardig fenomeen eigenlijk dat dit me zo goed is bijgebleven. Een speler van een club waar ik niets mee heb. Die in z’n loopbaan bij andere clubs heeft gespeeld waar ik al helemaal niks mee heb. En toch denk ik met enige regelmaat terug aan ‘De Actie’ van de man met de lange blonde haren. Ik heb geen idee of hij ooit geportreteerd is in VI’s onderdeel Vergeten Voetballer. Mocht dat zo zijn dan zou ik willen oreren; “Hoe zo vergeten… ik raak hem maar niet kwijt!”

De Actie nestelt zich nog frequent op mijn netvlies. Dan ga je jezelf automatisch afvragen wat er toch van Milko is geworden? Wat zou hij nu doen om aan de kost te komen? Staat hij wellicht op de loonlijst bij TNT-post? Zou je hem tegen kunnen komen bij wegwerkzaamheden aan de A12? Heeft hij nog wapperende manen of nu wellicht een coupe à la Jaap Stam? Zou hij zelf nog wel weten hoe deze wedstrijd door hem persoonlijk is gekanteld? Vragen, vragen en nog eens vragen.

Wat voor mij wel vaststaat is dat ik achteraf toch wel blij ben dat er geen doelpunt gevallen is aan Heerenveenzijde. Dan had waarschijnlijk de complete familie van m’n collega me naar de grond gewerkt. Dan had ik pas achteraf, bij de EHBO-post van het Medisch Centrum Leeuwarden, de uitslag gehoord. Dan zou Milko Pieren gauw bij mij in de vergetelheid zijn geraakt. En... dan had ik nooit dit verhaal gestalte kunnen geven!

Recensie van deze wedstrijd in Trouw
Samenvatting van de wedstrijd (met de actie natuurlijk) op YouTube

Overzicht Loopbaan

Na het verlaten van de Middelbare Agrarische School ben ik in 1985 begonnen met betaalde arbeid. Als proces-operator heb ik intussen gewerkt voor de volgende bedrijven:

1985 - 2001
Rendac Bergum (voorheen NTF, later Sonac)
Recycling dierlijk afval
Drie-ploegendienst

2001 - 2001 (2 maanden)
Givaudan Barneveld
Produktie geur en smaakstoffen
Drie-ploegendienst

2001 - 2005
Denka International Barneveld
Produktie bestrijdingsmiddelen en fermonen
Dagdienst (ma. t/m do. 08.00-17.00 en vr. 08.00-14.15)

2006 - 2007
CSK Food Enrichment Ede
Produktie zuurselconcentraten voor kaas, kwark en yoghurt
Dagdienst (met variabele begin- en eindtijden)

2007 - huidig
Tanatex Chemicals Ede
Produktie vloeistoffen voor textielindustrie
Dagdienst (08.00-16.30)

Foto Uit De Oude Doos

Hier een foto van mij ergens in 1967 gemaakt schat ik. In de keuken van het ouderlijk huis poseer ik voor de camera. Tussen het twee-pits-gasstel en de Valliant geiser heb ik plaatsgenomen op het granieten aanrechtblad.

De infrastructuur bestond in die tijd verder uit twee petroleumstellen, een fluitketel en rekje met een vijftal dingen nodig waren bij het bereiden van de warme maaltijd. Een foto met een groot 'toen was geluk nog heel gewoon' gehalte lijkt mij.