Kaders

Ik heb onderstaande tekst ingestuurd naar De Metro om mee te dingen naar plaatsing in deze krant en daarmee een geldbedrag in de wacht te slepen. Of het gaat lukken..

100 euro verdienen met een column in de Metro? Dat moet kunnen, tenminste als het mij zou lukken iets te schrijven in de stijl van Luuk Koelman. Dan is dat geld zo binnen dacht ik er nog bij. Want laten we eerlijk zijn, van de columnisten die in de Metro regelmatig figureren, steekt ‘Koelemans’ er toch wel iets bovenuit. Een collega neemt dagelijks een tweetal kranten mee naar het werk.

Die lezen wij dan trouw tijdens de middagpauze in de kantine. Meestal ben ik wat sneller bij de columnsectie en mompel al gauw: "Hij is weer goed hoor!" Mijn buurman bevestigt dit dan even later ook. Nu donderde ‘onze Luukie’ een poos geleden wel heel hard van z’n sokkeltje. U weet dat vast nog wel. Daar was het trieste geval van een jongen die zelfmoord had gepleegd als gevolg van jarenlang pestgedrag.

Koelman vond het nodig over zijn rug een conservatieve katholieke hoofdredacteur aan te pakken omtrent haar visie op homosexualiteit. Een volstrekt doelloze en misplaatste actie. Daar was ook een tijdje geleden cabaretier Theo Maassen die een smakeloze grap meende te moeten maken over slachtoffers van de nieuwjaarsbrand in Volendam. Sloeg ook finaal de plank mis.

Nu kun je bij allerlei kunstvormen, waaronder columns schrijven, verschillende kaders hanteren. Het fatsoen, de wet of gewoonweg helemaal geen afbakening. Dat laatste kan in Amerika waar men de meest verschrikkelijke dingen mag roepen zolang je het maar niet ten uitvoer brengt. Hier in ons land kunnen zaken gelukkig getoetst worden aan wat de wet er over zegt.

Voelt iemand zich gekwetst dan mag de rechter uitspraak doen of iets door de beugel kan of niet. Maar vaak kunnen bepaalde uitlatingen wel binnen de juridische kaders plaatsvinden, maar wordt toch de fatsoensgrens drastisch overschreden. Waarom gebeurt dit? Om te shockeren? Om publiciteit te generen? Hebben heren als Koelman en Maassen dit echt nodig? Wordt er een hoger doel gediend?

Ik zie het niet. Laat mij nu maar eens iets verdienen over de rug van onze ‘koele man’. Ik beloof de helft aan een goed doel te geven, b.v. de brandwondenstichting. De andere helft is voor mij. Dus kom maar op met die honderd euries Metro. Dat zou zondermeer een fatsoenlijk gebaar zijn. Laat maar zeggen in het kader van ietsjes genoegdoening. En er moet hier natuurlijk ook brood op de plank blijven… net zoals bij de ‘maasjes’ en de ‘koelmannetjes’ van deze wereld.

Ik Winkel Graag Op Zondag

Het foldertje dat ik onlangs ontving ligt naast mij. Hoogstpersoonlijk afgegeven door de fractieleider van de Edese fractie van D66. We hadden een korte ontmoeting in één van de winkels in het centrum. We drukten elkaar de hand. "Ik weet dat jij het wel aanneemt" sprak Sina Salim. Ik beaamde dat en vervolgde "Hoewel je weet hoe ik er over denk."

‘Ik winkel graag op zondag’ prijkt boven het groene logo van de partij die de verruiming van de winkeltijdenwet een topprioriteit heeft gegeven. Dat lang niet iedereen in Ede op de ‘zendelingen’ van D66 staat te wachten is geen publiek geheim. Het volle evangelie van zondagse winkelopenstelling wordt zo hier en daar dan ook als onversneden ketterij gebrandmerkt.

Toen ik informeerde hoe de actie verliep kreeg ik ook te horen dat er verdeeld wordt gereageerd. Dhr. Salim vertelde dat hem nog iets zeer ernstigs was toegewenst door een al wat oudere inwoner. "Ach dat ben ik wel gewend in hier in Ede" voegde hij er nog aan toe. Ik schrik dan toch wel even. Kijk dat standpunten mijlenver uit elkaar liggen is een gegeven.

Maar het uitwisselen van gedachten over dit onderwerp moet vanzelfsprekend binnen rationele kaders blijven. Uitwisseling van visie op liberaal inzicht versus die op religieuze grond of hoe je het ook maar inkleurt, maar altijd binnen de grenzen van fatsoen. Daarna blijft er niets over dan elkaar verder een goede dag te wensen.

De stembus zal uiteindelijk wel vertellen hoe de verhoudingen komen te liggen. Ik wens D66-Ede dan ook veel succes bij hun actie. Hierbij bied ik hun dan ook graag een denkbeeldige folder aan met de vette opdruk ‘Ik hou graag de zondag in ere’. Ik weet ook zeker dat jij deze aanneemt Sina Salim!

Avondvierdaagse

Onlangs werd in onze woonplaats de jaarlijkse avondvierdaagse gehouden. Daar wij drie kinderen op de basisschool hebben is meedoen bijna een vanzelfsprekenheid. Ik heb dan ook alle avonden meegelopen in de rol van vader en begeleider. Naar mate de eindstreep op de vierde avond dichterbij kwam, zag ik bij een aantal mensen om mij heen, langzaam de souplesse verdwijnen.

En dat echt niet alleen bij de allerjongsten. Ook bij menig volwassen loper doofde het kaarsje langzaam. Uiteindelijk wordt met hangen en wurgen het einddoel bereikt. Ik ben nu zo’n kleine dertig jaar werkzaam als operator en heb beroepsmatig dan ook heel veel kilometers lopend afgelegd.

Monsters wegbrengen naar het QC-lab. Vele controlerondes lopen. Even naar het kantoor van de chef om iets te vragen. Een storing ergens op afstand verhelpen. En altijd zijn er weer die vele bordessen met bijbehorende trappen. Zo was er bij mijn eerste werkgever een bepaalde plek die 144 treden nodig had om bereikt te worden.

Heel veel mensen zitten tijdens hun werk gekluisterd aan een bureau en beelsdscherm. Die slechts ‘in de benen komen’ voor pauzes of toiletbezoek. Tja… en als je dan in je vrije tijd ook weinig aan beweging doet kan zoiets als de avondvierdaagse een zware opgave worden. Het veel in beweging moeten zijn zie ik dan ook als een pluspunt die vaak bij het operatorschap hoort. Werk en beweging inéén en er ook nog voor betaald krijgen.

Een avondvierdaagse ergens in het midden van het jaar? Menig operator heeft deze in de eerste werkweken van januari al lang en breed voltooid. Die doen het stukje wandelen op de gebruikelijke vier avonden er gewoon eventjes bij. Stevig lopend met één hand op de rug en de andere gebruikend om twee vingers in de neus te steken. Ja toch vakgenoten?

Deze column is bestemd voor de volgende uitgave voor het Vapro magazine.

Rollator Revolutie

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 doet in de gemeente Ede een nieuwe partij mee. De 65pluspartijEde. Veteraan, Lunteraan George de Haan komt er aan! Er staat de oudere medemens nog veel te wachten en van lijdzaam toezien mag geen sprake zijn. Niks geen gestaar meer vanachter de geraniums. De vensterbank moet leeg, de ramen wijd open om zo veel mogelijk zicht te houden op de gevaren die voor ouderen dreigen.

Nu is in mijn optiek politiek bedrijven een zaak van visie hebben op alle facetten in het leven. Dat George de Haan een brede visie heeft op zo’n beetje alles om hem heen kan uit eigen ervaring beamen. Maar blijkbaar is voor hem nu de tijd rijp om slechts voor de specifieke belangen van de oudere Edenaar op te komen. De landelijke 50+partij geeft geen toestemming om aan lokale verkiezingen mee te doen.

Dus kwam de Haan op het idee om zelf een belangenvereniging en partij op te richten en dat vanaf de pensioengerechtigde leeftijd (althans zoals we die lang hebben gekend). ‘Sjors’ van de rebellenclub is aantocht en politiek Ede u bent gewaarschuwd. Want met een rollator kun je heel doelgricht tegen schenen (of heilige huisjes) botsen.

En met een wandelstok valt nog uitstekend van je af te meppen. Bril, gehoorapparaat en pruik afzetten, kunstgebit er uit en dan er volop er in vliegen. Denk aan het beeld van een oud vrouwtje dat venijnig meppend met handtasje de grootste kerels op gestrekste draf doet vluchten. Dus George… laat de rollator revolutie maar plaats gaan vinden, te beginnen in Ede.

Hoe God Uit Jorwerd Verdween

Naar aanleiding van een kortstondig verblijf in het zuiden van Fryslân heb ik bij thuiskomst het boek Hoe God Verdween Uit Jorwerd van schrijver Geert Mak maar eens uit de kast getrokken. Ik had deze al jarenlang ongelezen op de plank liggen.

Tijdens een midweek Gaasterlân werden een aantal kleine dorpjes doorkruist en kwam bij mij de parallel naar boven met het dorp Jorwerd door Mak in 1996 beschreven. Kleine woonkernen op het Friese platteland waar het lijkt of de tijd heeft stilgestaan.

Het boek is door mij ook gelezen met een grote mate van herkenning en inlevingsvermogen. Zelf heb ik mijn eerste 36 levensjaren in een dorpje, hetzij in een andere streek van de Friesland, doorgebracht. Ook ik ben bekend met veel zaken die in dit boek aan bod komen.

Het boek gaat over de geschiedenis van Jorwerd van 1955 tot 1996. Alle aspecten van deze compacte samenleving komen aan de orde. Sociale, maatschaplijke, economische en religieuze zaken worden door de schrijver grondig onder de loep genomen en beeldend weergegeven.

Geert Mak heeft naast veel gesprekken met (oud) inwoners ook met mensen van buiten gesproken die op een één of andere manier iets met Jorwerd te maken hebben (gehad). Verder heeft hij oude archiefstukken en kranten doorgenomen en refereert hij zo hier en daar naar wetenschappelijke onderzoeken uit binnen- en buitenland om een zo goed mogelijk beeld te schetsen van het dorp en haar geschiedenis.

Het leven in een klein dorp met zijn ongeschreven sociale wetten en rituelen herken ik dus heel goed. Onlangs vroeg mijn moeder mij of ik de manier van leven uit mijn geboortedorp mis? Mijn antwoord was ontkennend van aard. Hoewel het een goede periode is geweest heb ik ervaren dat het verblijf sinds 2001 in het 'midden des lands' mij in veel opzichten goede dingen heeft gebracht. Van heimwee is geen sprake.

Wellicht is dit meesterwerkje wat te lang onaangeraakt blijven liggen maar het is beslist een aanrader voor wie meer zou willen weten en begrijpen van het leven in een kleine woongemeenschap op het (Friese) platteland. Voor wie het heeft meegemaakt geeft het boek de gelegenheid tot een nostalgische terugblik of misschien roept het juist wel gevoelens van afkeer op. Maar het zal zeker wat met de lezer doen...

Koopzondag

Anita kijkt wat verveeld voor zich uit. Dit is nu de derde keer voor haar. Ze is helemaal niet zo blij dat ze nu moet werken. De gemiddelde drukte viel tot nu toe tegen. Maar ja, haar baas had nu éénmaal besloten mee te doen aan de maandelijkse zondagsopenstelling. Van achter de kassa kijkt ze langdurig naar buiten waar iemand de net afgerekende boodschappen in z’n auto staat te laden. “Die was anders gewoon gisteren hier geweest” bedenkt ze zich.

Van extra omzet was tot nu toe echt geen sprake had ze min of meer al begrepen van een collega. Geld kun je dan ook maar éénmaal uitgeven. Anita’s buren waren vrij resoluut geweest toen ze hoorden dat supermarkt Mammon voortaan ook op zondagen open zal zijn. “Winkels die op zondag los zijn daar komen we doordeweeks ook niet meer” en daar hielden ze zich dan ook strikt aan. Maar ja… dat zijn dan ook van die zware refo’s.

Anita haar weerstand tegen zondagsopenstelling heeft niets met een geloofsovertuiging te maken. Ze houdt er gewoon van in het weekend leuke dingen te doen met haar gezin. Dat ze zo nu en dan moet werken op zondag doet ze met iets van tegenzin. De plaatselijke politiek had een onderzoek ingesteld naar de mogelijkheid van verruiming van de openingstijden van de lokale winkels. Een meerderheid in de gemeenteraad had wel wat gezien in dat onderzoek.

Alleen de christelijke partijen waren tegen geweest. De fractie van partij Hafmo was de grote aanjager in dit alles geweest. Het resultaat was dan ook dat een krappe meerderheid van de middenstanders wel voor openstelling op zondag voelt. Plotseling bekroop iets van schuldgevoel Anita. Zij was tenslotte ook altijd van mening geweest dat de winkels best vaker op zondag open mogen zijn. Zij is tenslotte een fervent liefhebster om zo nu en dan te gaan winkelen op zondag.

Dat gebeurt dan in naburige steden. Want in haar eigen woonplaats zaten alle winkels tot nu toe altijd potdicht op de ‘dag des heren’. “Dat is het gevolg van die arrogante christelijke dictatuur” bromt haar vader steevast als het onderwerp ter sprake komt. Maar daar is dus nu een einde aan gekomen. Ze had in eerste instantie ook gedacht dat het vooral zou gaan om de zaken die haar interesse hebben als het om winkelen gaat.

Kleding, schoenen, parfumerie, boeken en cd’s/dvd’s staan dan ook hoog op haar lijstje met favoriete shops. Dat haar eigen werkgever ook mee zou doen daar had ze eigenlijk nooit bij stilgestaan. Ze had dan ook vriendelijk nee gezegd toen ze werd gevraagd om kassadienst te draaien op de eerste de beste zondag dat de supermarkt open was. Ze had al begrepen dat ze niet verplicht kon worden. Ook bij de tweede keer had ze weer aangegeven hier niet aan mee te willen werken.

Ze had tenslotte een lang weekend met man en kinderen geregeld in een chalet ergens in de Achterhoek. Maar de onderlinge verhoudingen waren er sindsdien niet beter op geworden. Er klonk gemopper en gemor onder haar collega’s. Die stonden ook niet te springen en vonden wel dat er iets van een schema moest worden opgesteld. Om de lieve vrede te bewaren had Anita dan ook maar toegeven. Hoewel er formeel geen juridische verplichting bestaat was ze uiteindelijk toch maar voor de morele druk bezweken.

Haar baas, die ook in de gemeenteraad zit voor een partij die voorstander is van opening op zondag, zie je trouwens ook nooit op deze dag schiet haar nu te binnen. Voor hem is het vrije weekend blijkbaar ook heilig. Trouwens, laatst heeft hij gezegd dat de toeslag op werken op zondag ook onder druk staat. Tot nu toe krijgen ze een bepaalde percentage bovenop hun basissalaris. Maar dat kan in de nabije toekomst wel eens gaan veranderen had hij hen al voorgehouden.

Zullen mensen die vandaag boodschappen doen er anders over gaan denken als ze voortaan daardoor zelf ook op zondag moeten gaan werken? Daar zit Anita nu aan te denken terwijl ze opschrikt omdat een nieuwe klant zich bij de kassa meldt. Een klein jongetje overhandigt haar een statiegeldbon. Ze legt vervolgens het verschuldigde bedrag in z’n handje. 25 eurocent.